 |
| [Kozağaçta bir bağ evinde yapılan barana toplantısı Şubat/2013] |
Barana, genel olarak yetişkinliğe adım atan gençlerin oluşturduğu bir örgüttür.
Genellikle gençler ve yetişkinler arasında sosyal dayanışmayı sağlayan ve temelde sohbet ve eğlenceye dayalı bir geleneksel kültür unsuru olan barana,Türkiye’nin farklı bölgelerinde, ad olarak aynı olmakla birlikte, icra töreleri,sosyokültürel ortamı ve icra mekânları bakımından farklılık göstermektedir.
Baranalar, kurucularının veya baranayı oluşturan kişilerin kendi aralarında belirledikleri bir isimle anılmaktadır.(Yârenler Baranası,Sedirler Baranası vb.)Baranaya girenlerin, içinde yer aldığı barananın saygınlığına gölge düşürecek hâl, hareket ve davranışlardan kaçınması gerekmektedir.
Eğer baranadakilerden biri, toplum ya da barana içinde hoşa gitmeyen hareketler sergilerse, kurallara göre baranadan atılır, dışlanır ve o kişiye o köy ya da kasabada hiçbir barana içinde yer verilmez.
Barana toplantıları genelde ayın veya haftanın belirli bir günü toplanırdı ama günümüzde daha çok, zamanı ani olarak belirlenip kısıtlı sayıda kişi davet edilerek icra ediliyor.
Meram, Dere, Sille gibi semtlerin bağ yada kır evlerinden, daha özgür mekân ve ortamlar tercih edilir (Konya’nın merkeze bağlı kasaba ve köylerinde,özellikle Konya’nın “ova köyleri” olarak bilinen köy ve kasabalarında, Nebî Özdemir’in belirlediği mekanlar içinde yer alan “köy odaları”, Göçü, Yarma, Karakaya, Sakyatan, Ova Kavağı,Kargın, Şatır, Hayıroğlu, Divanlar vb.bazı köy ve kasabalarda “barana odaları” olarak da adlandırılmakta ve barana toplantılarının vazgeçilmez mekânları olarak performans sergilemektedir.).
Toplanan misafirler oturmaya sosyokültürel yapıya göre dini, tarihi sohbetlerle başlayabilirler. Ardından davet edildilen müzisyenler veya baranada çalgı aletlerine yatkın olan kişiler saz,ud,bağlama kanun gibi çeşitli müzik aletlerini konuşturarak ortamın eğlenceli olmasının sağlarlar. Bu eğlence gecelerinde esas teşkil eden unsurlardan olan müzik kişilerin isteği doğrultusunda değişiklik gösterir.İcra edilen türkülerde “doğaçlama”nın etkin olduğu görülür. Ama esas yerel halk türküleridir.Söylenen türkülerin ardından oyunlar oynanır ve eğlence gece yarısına kadar devam eder.Eğlenceye son verildikten sonra kurulan yer sofrasında yemek yenir. Geleneksel barana yemeği içinde genellikle çorba,tirit, etli pilav, bamya, höşmerim, hoşaf vb. yiyecek içecekler bulunmaktadır.Günümüzde ise ikramlar genelde Çay, kahve, kuruyemiş,meyve, çiğ köfte, kış vakti ise arabaşı vb. şeklindidir.
Dua ile yemeğe son verilir. “Sohbet övme” adı verilen türküyle ev sahibine teşekkür edilir ve barana dağılır.
konyaaktuel: Barana toplantısını anlatan sağlam bir video bulamadık.En kısa sürede bir barana toplantısına katılıp size güzel bir video sunmayı ümit ediyoruz :)
Sizleri Konya Baranasından Sille Türküsüyle baş başa bırakıyoruz.
Bu yazının hazırlanmasında Millî Folklor Dergisinden Faydalanılmıştır [Doç. Dr. Ali YAKICI / Yıl 22-Sayı 87]
Hazırlayanlar:
Zekeriyya Avcı
Halid ŞEN
0 yorum :